Het drugsverbod ondermijnt de rechtstaat, financiert criminelen, schoffeert de wetenschap en er zijn nog veel meer redenen waarom regulering een veel beter idee is. In een serie van blogs laten we experts aan het woord om politici wakker te schudden, want die kunnen – met de verkiezingen in zicht – hun koers wijzigen! Deze keer: Tweede Kamerlid van D66 Joost Sneller
‘Dezelfde uitgangspunten, dezelfde logica, dezelfde aanpak’
Ik wil graag aandacht vragen voor een zorgelijk, relatief nieuw fenomeen. De afgelopen jaren is het gebruik ervan sterk genormaliseerd. Het is nauwelijks meer weg te denken uit de Nederlandse samenleving. Er zijn inmiddels rond de 5 miljoen gebruikers, waarvan vele zelfs dagelijks. Samen zijn ze goed voor een marktwaarde van bijna 10 miljard euro.
De industrie die eromheen ontstaan is, is bovendien niet statisch, maar ziet volop kansen om te blijven innoveren, terwijl het gebruiken zeker niet zonder risico’s is. Onder gebruikers vallen er vele slachtoffers. Vorig jaar vielen er maar liefst 80 dodelijke slachtoffers te betreuren. Het is dan ook niet gek dat er voor sommige varianten een minimumleeftijd geldt.
'Er zijn inmiddels rond de 5 miljoen gebruikers, waarvan vele zelfs dagelijks'
Maar ja, mensen blijven er gebruik van maken, dus gelukkig wordt er, met wetenschappelijk onderzoek in de hand, ook nagedacht over hoe we kunnen zorgen voor een zo veilig mogelijke manier van gebruik en zien we veel aandacht voor preventie, het verzorgen van voorlichtingscampagnes, het bevorderen van beschermingsmaatregelen en het aanmoedigen van tests.
Maar, ik heb nog niemand in de Tweede Kamer horen pleiten voor een totaalverbod op bezit en handel, dus liefhebbers van e-bikes kunnen voorlopig rustig ademhalen.
Reguleren, informeren, controleren en belasten
Dezelfde uitgangspunten, dezelfde logica en dezelfde aanpak zouden wij graag zien in ons drugsbeleid. Het zou veel gezondheidswinst opleveren en Nederland veiliger maken, want we laten op dit moment kansen liggen om het echt fundamenteel anders aan te pakken en het verdienmodel plat te leggen van criminelen die gillend rijk worden in de drugshandel. Dat kan alleen met een aanpak die op vier pijlers rust: reguleren, informeren, controleren en belasten.
Zo kunnen we ook de schaarse capaciteit van de politie, het Openbaar Ministerie en alle andere betrokkenen, van het NFI tot de rechterlijke macht, vrijmaken voor andere prioriteiten. Het gaat om verschrikkelijke misdrijven met echte slachtoffers, die nu te vaak met lede ogen moeten aanzien hoe aangiftes op de plank blijven liggen of hoe hun rechtszaken jarenlange vertraging oplopen door onvoldoende mankracht. Onlangs nog moest het OM vanwege gebrek aan capaciteit een groot aantal zaken seponeren die – zo wordt dat dan genoemd – ‘slachtofferloze’ delicten waren, zoals opgerolde wietkwekerijen.
'Evidencebased beleid wordt door de minister van Justitie en Veiligheid slechts met de mond beleden'
Een koerswijziging zou in lijn zijn met de wens om evidencebased beleid te maken, zoals die ook door de minister van Justitie en Veiligheid met de mond wordt beleden. Daarmee zou ook tegemoet worden gekomen aan de kritiek van het WODC, dat concludeerde dat wetenschappelijke kennis slechts beperkt wordt benut bij JenV en dat politieke druk daarvan de grootste oorzaak is.
Criminaliteit met echte slachtoffers
Maar in plaats van een pas op de plaats te maken gaan we verder op de ingeslagen weg. Voor de handhaving van het lachgasverbod trekt de minister bijvoorbeeld maar liefst 14 miljoen uit. De uitvoeringstoets van de politie schat daarvoor 60 tot 150 fte in bij de politie. Ter vergelijking: het gehele budget op de VWS-begroting voor preventie van schadelijkemiddelengebruik, alle schadelijke middelen, is slechts 31,3 miljoen. Al het geld van JenV dat naar dit soort repressieve drugsbestrijding gaat, kan niet worden ingezet voor de bestrijding van criminaliteit met echte slachtoffers.
Joost Sneller
Tweede Kamerlid D66
