In vijf jaar tijd heeft de Nederlandse overheid ruim 900 miljoen euro uitgegeven om de ondermijnende criminaliteit te bestrijden, blijkt uit een berekening van De Groene Amsterdammer, Follow the Money, Argos en Investico. Wat heeft het opgeleverd? ‘Een carrousel van projecten, werkoverleggen en taskforces’ met als klap op de vuurpijl het Multidisciplinair Interventieteam dat oud-minister Ferd Grapperhaus (CDA) tegen het advies van alle betrokken opsporingsinstanties in oprichtte en welke niet één drugscrimineel heeft opgespoord.
Eerder onderzocht De Groene Amsterdammer de aanpak van ondermijning in Brabant en kwam het weekblad tot dezelfde conclusie: tien jaar strijd had niets opgeleverd. Criminele infrastructuren waren intact, vermogende topcriminelen bleven buiten schot, de drugsindustrie was verder gegroeid.
De opvolger van Grapperhaus op Justitie en Veiligheid, Dilan Yesilgöz (VVD), heeft het Multidisciplinair Interventieteam uit zijn lijden verlost. Maar wezenlijk van koers verandert zij niet. Yesilgöz noemde ondermijnende drugscriminaliteit in haar H.J. Schoo-lezing een bedreiging voor de rechtsstaat. Ze trekt 82 miljoen euro uit om jongeren ervoor te behoeden en weigert legalisering van drugs te bespreken. Zolang Nederland drugs doorvoert, heeft het volgens de minister geen zin om drugs binnen de landsgrenzen te legaliseren. Zolang er buitenlandse vraag is, komt er aanbod, en dat gaat via Nederland. Toch spreekt Yesilgöz niet Duitse, maar Nederlandse cocaïnesnuivers aan op hun gedrag: weet wat een ellende jouw drugsgebruik veroorzaakt.
Die ellende is er. Kinderen worden in grote steden in de brugklas geronseld om drugs te verkopen. Er worden tieners ingezet bij liquidaties. Het aantal liquidaties is over het hoogtepunt van 2014 heen, maar met twintig tot dertig moorden per jaar nog steeds hoger dan in de vorige eeuw. Beveiligers, douanebeambten, havenmedewerkers, misdaadjournalisten, politieagenten en rechters worden bedreigd, omgekocht en vermoord. De vrees dat drugs de hele maatschappij corrumperen is overdreven, maar ook niet uit de lucht gegrepen.
Waarom zijn drugs ook alweer verboden?
De zware drugscriminaliteit is het argument tegen legalisering geworden, maar dat is een cirkelredenering: drugs moeten verboden blijven, want het verbod op drugs leidt tot (ondermijnende) criminaliteit.
Drugs zijn ooit verboden, omdat ze gevaarlijk zouden zijn. We hebben uit ervaring en wetenschappelijk onderzoek geleerd dat dat voor de meeste drugs meevalt. Wereldwijd raakt één op de tien drugsgebruikers verslaafd. Net zoveel drinkers worden alcoholist. Xtc, na cannabis de populairste drug in Nederland, is een van de minst verslavende drugs.
Cocaïne en xtc zijn zelden dodelijk. Er overlijden ieder jaar zo’n 20.000 rokers, 1900 zware drinkers en 200 drugsgebruikers, waarvan de helft aan heroïne. Dat is naar Europese begrippen weinig.
Naar schatting 1,6 procent van de bevolking gebruikte vorige jaar cocaïne. Xtc-gebruik is in Nederland met 3,1 procent relatief hoog, maar voor andere harddrugs schommelen de cijfers al jaren rond de 1 procent, en dat is in heel Europa zo.
Grote inzet, weinig effect
Omwille van die kleine groep, waarbinnen een nog kleinere groep verslaafd raakt, geven wij jaarlijks tussen de 1,8 en 2,7 miljard euro uit aan drugsbestrijding. (De cijfers komen van een extern adviesbureau; brandweer, douane, politie, Openbaar Ministerie, rechtbanken en gevangenissen houden niet allemaal bij hoeveel geld zij aan drugscriminelen kwijt zijn.) Volgens Andy Kraag, de baas van de Landelijke Recherche, werkt driekwart van zijn personeel aan drugsmisdrijven en liggen de verhoudingen bij de regionale recherches niet anders. Dat terwijl drugsmisdrijven maar 1,6 procent van het totaal zijn. 9 procent van de zaken die de politie doorgeeft aan het OM gaan over drugs. In 2010 was dat nog 7 procent. Eén op de vijf gevangenen is drugscrimineel. In de haven van Rotterdam werd vorig jaar vier keer zoveel cocaïne onderschept als vier jaar eerder, bijna 80.000 kg.
Ondanks die inzet is de prijs van een gram cocaïne al vijftien jaar hetzelfde: zo’n 50 euro. De cocaproductie is in Zuid-Amerika de afgelopen tien jaar verdrievoudigd. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders onder de 35 wel eens xtc heeft geprobeerd.
Yesilgöz wil niet erkennen dat de drugsoorlog is verloren. Andere landen doen dat wel. In Amerika hebben 18 staten wiet gelegaliseerd en nog eens tien wiet gedecriminaliseerd, wat betekent dat het een overtreding is om wiet te bezitten, maar geen misdaad. Portugal heeft alle drugs gedecriminaliseerd. Recreatief drugsgebruik is daar niet toegenomen. Infecties veroorzaakt door het delen van naalden, drugsgerelateerde sterfgevallen en druggerelateerde criminaliteit zijn wel afgenomen. Argentinië, Bolivia, Brazilië, Colombia en Griekenland hebben het bezit en gebruik van cocaïne gedecriminaliseerd. De nieuwe, linkse president van Colombia, Gustavo Petro, wil cocaïne legaliseren. Zijn rechtse voorganger Juan Manuel Santos is het daarmee eens. De oud-president van Mexico, Vicente Fox, ook. In eigen land pleit oud-VVD-leider Frits Bolkestein voor legalisering. Het wordt tijd dat zijn partij naar hem luistert.
Nick Ottens (@NickOttens) blogt op Atlantic Sentinel en is columnist voor Wynia’s Week.
One Comment