In zijn blog op de website van het Wetenschappelijk Instituut ChristenUnie stelt Jan Pieter Verweij dat het tijd is om morele grenzen te stellen in de drugsdiscussie. Als directeur van stichting Chris en Voorkom! zorgt hij voor preventielessen over genotsmiddelen.
Verweij las in een rapport van het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving (EMCDDA) dat het aantal drugsdoden (‘drug-induced deaths’) is gestegen. Nederland zou hiervan ‘ruim 16%’ voor haar rekening nemen.
Reden voor Verweij om uit pure frustratie zijn boeken door het kantoor te gooien. ‘Omdat er zo verschillend over drugsbeleid wordt gedacht, gaat het gesprek vooral pragmatisch over wat preventief ‘werkt‘ en wat ‘niet werkt’ fulmineert hij. Waar is de morele verontwaardiging over het kwaad dat drugs heet? ‘Drugs zijn niet slecht omdat ze verboden zijn, ze zijn verboden vanwege het intrinsieke slechte dat ze voortbrengen.’
‘Wij lazen met opgetrokken wenkbrauwen de morele woede van Jan Pieter Verweij (CU)’
Normaaloverdrugs leest dit met opgetrokken wenkbrauwen en twee brandende vragen: waar haalt Verweij zijn cijfers vandaan en welke moraliteit houdt hij hier eigenlijk aan?
Goed en slecht
Eerst de moraliteit, want daar gaat Verweijs blog over. Hij noemt drugs ‘intrinsiek slecht’, maar wat betekent dat? Drugs kunnen ellende veroorzaken, zeker, maar drugsbestrijding ook. Er is genoeg wetenschappelijk onderzoek dat laat zien hoe repressie geweld oogst. En hoe kwetsbaren onder criminalisering lijden.
Hoe weeg je dat tegen elkaar op? Neem je moreel stelling en heiligt daarna het doel de middelen? Of werk je met de situatie die je voor je hebt, om mensen zo goed mogelijk te beschermen tegen duivelse verleidingen? En zelfs als je stelling neemt, waar trek je de grens? Welke stof die ons brein beïnvloedt (lees: alles wat we innemen) is intrinsiek goed en welke intrinsiek slecht? Cocaïne, alcohol, suiker, lichaamseigen dopamine?
‘Hoe weeg je de slechtheid van drugs en van drugsbestrijding tegen elkaar op?’
Drugs zijn niet verboden omdat ze slecht zijn, ze zorgen voor slechtheid omdat ze verboden zijn. Legaliseren kan – mits onder goede voorwaarden – het grootste kwaad – in de vorm van geweld en gezondheidsschade – wegnemen.
Cijfers
Dan de cijfers van het EMCDDA waar Verweij naar verwijst. Want al gaat deze discussie in de kern over ideeën, het helpt als we op zijn minst enkele feiten delen.
Wij kunnen het door Verweij genoemde 16% aandeel van Nederland niet vinden. Van het totaal ‘drug-induced deaths’ is 4,8% Nederlands (met Noorwegen en Turkije net 4,5%). De stijging van 2020 naar 2021 is in Nederland 3 doden, oftewel 1%.
Daarnaast is er veel nuancering aan te brengen in deze cijfers. Opioïden zijn EU-breed de grootste factor: 74% van de doden. Bekendste probleemgevallen: fentanyl, oxycodon en heroïne, maar ook pijnstillers als morfine vallen hieronder. Nederland heeft relatief weinig problematische gebruikers hiervan ten opzichte van andere landen. Ze zijn doorgaans ook wat ouder. Waarom? Dankzij ons soepelere beleid.
‘Nederland heeft het laagste aandeel drugsdoden tussen 25 en 44 jaar, een succes voor normalisering van recreatief gebruik’
Daarbij richt de ChristenUnie zich vooral tegen recreatief gebruik. Recreatief gebruik komt het meest voor tussen 25 en 44 jaar. Nederland heeft het laagste aandeel drugsdoden van Europa in deze categorie: 36%. Te veel, maar tekenend voor het succes van ‘normalisering’. Daarnaast is (slechts) 5% van de doden jonger dan 25, de doelgroep die ChristenUnie het meest zegt te willen beschermen.
Nieuwe moraliteit
Dus wie doet goed? Wie benoemt het juiste kwaad? De christelijke moraalridder of degene die ‘alleen maar’ het gesprek voert over wat preventief werkt en wat niet werkt?
De wereld is in beweging. 10 jaar geleden stelde de VN een drugsvrije wereld als doel. Dit staat nog steeds in het partijprogramma van de ChristenUnie. Maar tegenwoordig komt van de VN een ander geluid: stop met de war on drugs en stel de gezondheid van gebruikers centraal. Zet in op harm reduction – wat werkt – in plaats van repressie – wat niet werkt.
ChristenUnie, het is tijd om niet de drugs, maar de mens voorop te zetten. Kunnen jullie mee in die nieuwe moraliteit?
Alle drugs legaal?
Stoppen van de nieuwe drugswet is de eerste stap. Maar wij denken dat ook andere drugs moeten worden gelegaliseerd en gereguleerd. Wil je weten waarom? Lees onze argumenten, 75 mythes over drugsbeleid of de factsheet.
Hoe moet die nieuwe wereld er dan uit zien? Daarvoor hebben wij de wijsheid niet in pacht. Dáár zou het debat over moeten gaan! Misschien geeft ons sprookjesboek inspiratie.