Het drugsverbod ondermijnt de rechtstaat, financiert criminelen, schoffeert de wetenschap en er zijn nog veel meer redenen waarom regulering een veel beter idee is. In een serie van blogs laten we experts aan het woord om politici wakker te schudden, want die kunnen – met de verkiezingen in zicht – hun koers wijzigen! Deze keer: een column die misdaadjournalist Wim van de Pol schreef voor Crimesite.
Recent verscheen in een column in het FD de suggestie dat gebruik van cocaïne door klimaatactivisten te linken is aan de golf van aanslagen met explosieven en liquidaties. Gretig en goedkeurend gebabbel op X volgde. Zo werd weer eens, op niks af, een opinie, in de mix met wat oud-Hollandse moraalridderij, een soort feit. En het klopte niet, het was borrelpraat. Niet alleen dat.
De genoemde column vloeide voort uit misleiding, die in de markt wordt gezet door het ministerie van Justitie. Dat is gevaarlijk omdat dergelijke, vanuit de heup geschoten suggesties, bijdragen aan de verdere onderschatting van het probleem van cocaïnehandel.
Recent verscheen in een column in het FD de suggestie dat gebruik van cocaïne door klimaatactivisten te linken is aan de golf van aanslagen met explosieven en liquidaties. Gretig en goedkeurend gebabbel op X volgde. Zo werd weer eens op niks af een opinie, in de mix met wat oud-Hollandse moraalridderij, een soort feit. En het klopte niet, het was borrelpraat. En niet alleen dat.
De gedachte is: als we met zijn allen geen drugs doen, dan is het probleem Nederland uit.
Zo is het niet.
Causaal verband
Ten eerste is een causaal verband tussen cocaïnegebruik in Nederland en geweld in de Nederlandse cokehandel helemaal niet wetenschappelijk of anderszins vastgesteld.
De juistheid van de suggestie ligt ook niet voor de hand. De meeste coke die in België en Nederland binnenkomt, wordt direct doorgevoerd naar het buitenland. Wat wij hier snuiven, valt in het niet bij de honderdduizenden doorgevoerde kiloblokken cocaïne. Ook als in Nederland niemand snuift, tuimelen de blokken toch wel door de Rotterdamse haven.
Rekenkamer
Stoppen met snuiven in Nederland – door klimaatactivisten, yogasnuivers, justitieambtenaren of ADE-bezoekers – is dus geen oplossing. Een dure anti-snuifcampagne in het armlastige Rotterdam ook niet.
'Stoppen met snuiven in Nederland is geen oplossing voor de cokehandel'
Honderden miljoenen euro’s spenderen aan repressie evenmin. Niemand in Nederland blijkt te weten hoeveel de overheid precies uitgeeft aan bestrijding van drugs, en niemand weet wat het effect is. Een mooie klus voor de Rekenkamer.
Klusjes
Zeker, de cocaïnehandel zelf zorgt voor geweld. Een belangrijke wereldwijde cocaïnestroom loopt momenteel vooral via Nederland en Vlaanderen. Daarom kunnen hier steeds meer (vooral jonge) mensen bakken met geld verdienen door allerlei ‘klusjes’ te doen. Zoals het uithalen van cocaïne uit containers of het beschieten van panden.
Ze worden veelal in kiloblokken coke uitbetaald. Of ze komen in contact met mensen waar ze gemakkelijk zelf een blok kunnen aanschaffen. Dat leidt tot toename van handelshoeveelheden cocaïne op straat en dat weer tot ruzies, rippen, en meer schietpartijen en explosies.
Blokkeren
Een andere wijze waarop de cocaïnehandel (of drugshandel) voor geweld zorgt, is als handelaren voor elkaar de toegang tot de markt proberen te blokkeren. Het is een van de belangrijke factoren achter de geweldsexplosies van de afgelopen decennia in Mexico: gevechten om de controle over de ‘plazas’ op de cocaïneroute naar de Verenigde Staten.
'Opsporingsdiensten hebben geweld in de hand gewerkt door strijd tussen criminele organisaties aan te wakkeren'
Een van de manieren waarop repressie door opsporingsdiensten geweld in de hand heeft gewerkt, en soms veroorzaakt, is het aanwakkeren van de onderlinge strijd tussen criminele organisaties om de controle over de toegang tot de markt, zoals in Mexico is gebeurd. Dat is iets wat Nederland en België bespaard is gebleven.
Althans, tot nu toe.
Bedreigender manier
Er is nog een manier waarop repressie van cocaïnehandel dodelijk geweld veroorzaakt en de samenleving en economieën van hele landen ernstig aantast.
Ik noem het wat het is: ‘aantasten’. Om zo de nutteloze en inmiddels platgeslagen term ‘ondermijning’ maar eens te vermijden.
Het is een stille manier, een ingrijpender, en ook bedreigender manier. Het werkt als een virus waartegen geen vaccin te maken is.
Versplintering
Bestrijding van de cocaïnehandel heeft door de jaren heen gezorgd voor versplintering en verspreiding van de handel over steeds meer landen.
'Bestrijding van de cocaïnehandel heeft gezorgd voor versplintering en verspreiding over steeds meer landen'
Smokkelaars vonden (en vinden) steeds nieuwe routes en trucs, via steeds meer landen. Oude routes en trucs blijven bestaan. Als de weg over zee wordt geblokkeerd, gaat het door de lucht en vice versa, in eindeloze variaties.
Op de route
Op die manier zijn er wereldwijd allengs meer mensen bij betrokken geraakt. Op die manier zijn momenteel gebieden in Uruguay, Paraguay, Brazilië en Argentinië in snel tempo aan het uitgroeien tot nieuwe ‘hubs’ in het systeem.
Op die manier is het voor Suriname moeilijk om zich te ontworstelen aan politieke onmacht en aan de armoede: het land is namelijk op de route van de cocaïnehandel komen te liggen.
En in Nederland en België zijn er met de groeiende stroom coketransporten steeds meer jonge mensen betrokken geraakt. Ze gingen – en gaan – lucratieve ‘klusjes’ doen. Op een zeker moment stappen de talentvollen onder hen zelf in de handel.
Poel van ellende
De manier en de snelheid waarop de handel mondiaal uitdijt, ondersteund door alsmaar stijgende wereldproductie van cocaïne, zou een schrikbeeld moeten zijn voor de overheid.
Juist door de (gewelddadige) bestrijding is de samenleving in voorheen relatief vreedzame landen als Ecuador en (delen van) Mexico afgegleden naar een hopeloze poel van ellende. Onveilig, corrupt en uiterst gewelddadig, met de democratie in ernstig gevaar.
Waterbedeffect
Opsporingsdiensten kunnen slechts beperkt de cocaïnesmokkel sturen, aanbod en gebruik dalen niet, de prijs gaat niet omhoog. Ze veroorzaken een waterbedeffect dat steeds meer landen in de handel betrekt. Zo heeft in ruim driekwart eeuw de geschiedenis het geleerd.
'Cocaïnehandel zoekt als een organisme zijn eigen weg. Niemand is de baas in dat systeem'
In 2021 heb ik dit in vijf verhalen op Follow the Money proberen uit te leggen. Helaas is dit relaas ook in 2023 actueel.
Organisme
Cocaïnehandel zoekt als een organisme zijn eigen weg, het is een perfect functionerend wereldwijd systeem, dat overleeft. Niemand is de baas in dat systeem, en zeker niet Bolle Jos of Ridouan Taghi, zoals sommige kranten ons willen doen geloven.
Met de arrestatie van een paar Taghi’s, en van de eindeloze rij opvolgers die nog gaan komen, raken we niet verlost van het probleem. En zeker niet van de moorddadige ellende die Nederland op korte termijn nog te wachten staat.
Vastbesloten
De VVD van minister Dilan Yesilgöz van Justitie, en kennelijk ook de gemeente Rotterdam, zijn vastbesloten door te gaan met ons wijs te maken dat ze iets substantieels aan de stroom van cocaïne in de Lage Landen kunnen doen. Of erger: dat ze met de politie-inzet gaan voorkomen dat jonge mensen elkaar op straat doodschieten.
Dat is misleidend en gevaarlijk, omdat het probleem wordt onderschat. Om een begin te maken met de echte aanpak van het probleem moet uit een heel ander vaatje worden getapt.
'Voor de echte aanpak van het probleem moet uit een heel ander vaatje worden getapt'
Wijntje
Nu ging het over de ‘alternatieve feiten’ die de ronde doen over cocaïnehandel.
Je mag alles vinden van snuivende klimaatactivisten. Ook moraalridderij is toegestaan. Maar een mening is wat anders dan feitelijkheid.
Cocaïnegebruikers in Nederland zijn niet de oorzaak van het huidige geweld in de Nederlandse straten.
Proost: neem in het weekend nog een lekker wijntje, het is borrelpraat.
Wim van de Pol
Misdaadjournalist
Deze tekst verscheen eerder als column op Crimesite en is met toestemming overgenomen.
Alle drugs legaal?
Stoppen van de nieuwe drugswet is de eerste stap. Maar wij denken dat ook andere drugs moeten worden gelegaliseerd en gereguleerd. Wil je weten waarom? Lees onze argumenten, 75 mythes over drugsbeleid of de factsheet.
Hoe moet die nieuwe wereld er dan uit zien? Daarvoor hebben wij de wijsheid niet in pacht. Dáár zou het debat over moeten gaan! Misschien geeft ons sprookjesboek inspiratie.